Thứ Năm, 22 tháng 8, 2013

Chuyện về ngôi làng thêm mới vào nghèo “bậc nhất thiên hạ“.

Hỏi nhà ai có xe máy mà sang vậy?

Chuyện về ngôi làng nghèo “bậc nhất thiên hạ“

Mỗi năm làm được một vụ, đất chai xấu, lại thêm không có nước mà tháo vô ruộng nên cây lúa cứ còi cọc. Ông Trần Đức Luấn, chủ toạ UBND xã Quảng Tiên cho biết: “Toàn thôn có diện tích 85. “Ở đây có di dời vào đâu cũng vậy thôi, “rốn lũ” của tỉnh mà.

Hồi đó có anh Thành đi làm ăn trong Nam, ra Tết có đưa về cái xe máy cũ chạy khắp. “Số tiền ấy chỉ đủ mua gạo và thức ăn qua ngày, chứ để làm nhà thì biết bao giờ mới góp đủ”, anh Bát nói. Cồn Cưỡi cô lập nay còn cô đơn hơn khi những khó khăn chưa được giải quyết. Dạo qua một vòng mới tận mắt chứng kiến sự sạt lở, xói mòn đến đáng sợ của bờ sông. Hỏi chuyện học hành, ông Bí thư nhường lời cho ông trưởng thôn.

Làng bị bao vây giữa bốn bề nước mặn. Đến Cồn Cưỡi, mọi người chỉ có một cách độc nhất vô nhị là đi thuyền. Nghe ông bí thơ thôn giới thiệu là "nhà thương mại", chị cứ cười mãi: “Ôi dào, ông cứ vui miệng. Nước sinh hoạt lấy từ sông Gianh, nước ăn lấy từ trời mưa. Rời nhà anh Bát, sang chuyện trò với bà cụ Nguyễn Thị Thĩnh, 78 tuổi, người đã gắn bó cả đời nơi đây, cụ chung nỗi niềm: “Mệ chỉ mong Nhà nước đầu tư xây cho thôn ni cái bờ kè kẻo không vài năm nữa nhà cửa mệ và mấy người dân ở sát bờ sông sẽ mất hết”.

Phát triển thêm lấy gì cho cho nó ăn. Ốc đảo bị những con sóng sông Gianh năm này qua năm khác làm lở lói “xẻ thịt” Làng có một người học đại học, một người vừa thi đại học, 20 cái xe đạp, vài cái vô tuyến, từng có hai cái xe máy.

Nói thiệt, có chuyển lui về cái doi đất cuối thôn thì khi lũ lên, nước cũng mấp mé mái nhà thôi, có hơn gì ở đây”, anh Bát trầm mặc. Hôm tôi đến Hòa vừa đi thi Đại học ở Huế về, nhưng làm không được bài, chắc điểm cũng không cao. Làng nghèo đến mức, như ông Nguyễn Hiền, Bí thư thôn Tiên Xuân, nói: “Phải đi mượn đất mà làm ăn”. Những chuyện buồn ở ngôi làng nghèo bậc nhất thiên hạ  Nhà chị Hoàng Thị Hướng là một trong hai hộ buôn bán hàng hóa ở thôn.

Đã có không ít hộ dân Tiên Xuân bỏ nhà, bỏ làng ra đi vì chịu không nỗi sự thiếu thốn trăm bề. Năm 2010, trận lũ lịch sử đã cô lập người dân ở đây gần một tuần, dẫu tỉnh đã huy động các xuồng máy, tàu thuyền chuyên dụng để ứng cứu cứu trợ nhưng giữa cơn lũ phẫn nộ của dòng sông Gianh, lực lượng cứu hộ đành bất lực. Ông Hiền đãi đằng: “Chừng đó là đủ rồi. Theo   Xa lộ luật pháp.

Đây là mô đất rộng chừng 9 ha nổi lên giữa dòng sông Gianh, là nơi ngụ cư của 175 hộ dân với 602 nhân khẩu, như một “ốc đảo” nhỏ bé, cô lập với thế giới bên ngoài. Mới đây ông Hiền có cậu con trai đi học nên mua chiếc xe máy Trung Quốc hình như 2 – 3 triệu gì đó. Lên được bờ, người lái thuyền không quên cho lại số điện thoại để “khi nào về thì gọi”

Chuyện về ngôi làng nghèo “bậc nhất thiên hạ“

Ông Bí thư cười mà không mấy vui: “Xe có sang cho mô. Thôi đã lỡ buổi rồi, ngồi xuống ăn với tui bữa cơm, cũng chỉ có cá khô thôi. Phía trước khoảnh sân nhỏ, lối đi vào nhà đã bị nước sông lấn sát. Trưởng thôn Nguyễn Văn Hạnh cho biết: “Cách đây gần 20 năm, đây là cồn đất hoang, thấy đất rộng mà không có đứa ở nên dân chài từ các ngả về dựng lều sinh sống, dần dần đông lên như ngày nay”.

Người Cồn Cưỡi ngoài cái ăn cái mặc, còn ngày ngày đối mặt với mối lo thiên tai, xói mòn. Sau Tết, anh Thành đi vào Nam thì đưa xuống đò sang bên QL1A đón xe khách mang đi luôn, năm sau không thấy mang về nữa.

Đứng bên này sông, sau gần 30 phút gọi khản cổ mới lên được chiếc thuyền nan chòng chành.

Người đông, đất ít nên rút cục chỉ có 27 hộ được trồng cấy. Đến bao giờ cuộc sống bà con nơi đây mới thôi chênh vênh lạc điệu?. Chiếc xe tồng tộc bánh sau chỉ có căm với vành nhôm chứ không có săm lốp cứ nảy côm côm trên con đường gồ ghề.

Ngôi nhà của anh Nguyễn Văn Bát (47 tuổi) là một căn nhà xây nhỏ với mái ngói lợp tôn nằm sát bến thuyền.

Quá vãng gợi lại những hình ảnh những con người nhỏ bé ướt đầm vì mưa lạnh và chới với trên các nóc nhà giữa cơn lũ cuồn cuộn đã làm lay động hàng triệu trái tim đồng bào cả nước. Chợ xa, lại cách sông nên ngại đi lắm”, chủ nhà đon đả. Lối đi chính là những con đường đất mà người dân thường gọi là “đại lộ” của thôn. Năm được mùa thì hơn tạ thóc, để dành khi mùa mưa gió vô có cái ăn.

Còn lại thì làm cái chi kiếm được đồng bạc mua gạo". Những ngôi nhà xây dở là nơi sầm uất nhất của thôn nghèo “Nhà báo ăn cơm chưa?. Nhà chị Nguyễn Thị Túy ở kế bên, không buôn bán nhưng được cái may là có ruộng để trồng lúa. Làng có một trường tiểu học, còn “kiêm nhiệm” chức năng ngụ của người dân mỗi khi gió bão nước dâng.

Giọng nói trầm trầm, khuôn mặt đen sạm, dáng người còm cõi, tất thảy như hằn in những nắng mưa của thế cuộc và nỗi gian truân nặng nhọc của con người Cồn Cưỡi.

Những hộ còn ở lại thì hoang mang, lo lắng đất không có ở, nước chẳng có dùng. Hãn hữu rỗi việc, Hòa xách chiếc xe đạp ra "đại lộ làng" làm mấy vòng cho đỡ cuồng chân. Đi đâu thì mang vác lên đò nên bực lắm, hết xăng thì phải đi đò sang tận bên kia mới có, cho nên xe cũng xếp xó nhà, vừa bán được hơn triệu bạc”. Ngày chạy, đêm cũng chạy làm chó cứ sủa inh lên.

Hỏi chuyện lúa má, chị cứ thần người ra rồi chép miệng: “Có chi mà kể hè. Chính quyền xã chia cho bốn ha đất ở bên kia sông

Chuyện về ngôi làng nghèo “bậc nhất thiên hạ“

Sau đó thêm mười năm nữa mới đến lượt anh Nguyễn Văn Hòa là con ông trưởng thôn vừa nối “sự nghiệp” học vấn của làng. 750 m2, mỗi năm bị sạt hơn 3m ở phía thượng cồn”.

Buổi trưa vắng khách, chủ nhà uể oải dọn lại mấy thứ hàng treo trên sợi dây vắt qua cửa nhà. Anh kể cho chúng tôi nghe về những nỗi khốn cùng của con người ở đây. Những rặng dứa dại, những gốc chuối, bụi tre già mọc sát bờ đều động dao chầu chực đổ ập xuống dòng nước, đất xói lở thành từng mảng… Mỗi năm ở đây sông “nuốt đất” vào tận 4m, và năm qua xã đã tổ chức di dời 18 hộ dân ở sát bờ sông về phía cuối thôn, hiện còn bốn hộ đang chuẩn bị di dời.

Ông Hạnh nhớ lại: “Từ ngày lớn lên đến bây chừ, chỉ có một lần làng tổ chức đưa anh Nguyễn Ngọc Đông vào Đại học Huế”. Tôm cá đánh bắt nhiều rồi cũng hết, họ lại chuyển sang nghề đãi chắt (giống con hến nhưng nhỏ hơn nhiều lần –   NV  ), mỗi ngày một hộ kiếm khoảng 40 – 50 ngàn đồng. Chàng trai đang tìm một trường trung cấp nghề nào đó để theo học. Hỏi sao không phát triển thêm đàn trâu, bò để có thêm thu nhập?.

Nguy cơ ốc đảo bị sóng sông Gianh “xẻ thịt”  Nghèo như vậy mà ông Trời còn đe dọa sẽ cho nghèo tiếp. Ốc đảo ni có được mấy vạt cỏ mô. Diện tích càng ngày càng bị thu hẹp do những cơn sóng, cơn lũ “ăn bám” tới đất liền. Điều kiện sinh hoạt, đời sống bà con khôn xiết khốn khó, toàn thôn không có nổi 1m đường bê tông. Cồn Cưỡi đập vào mắt là những ngôi nhà lụp xụp nằm sát ven bờ sông, dăm chiếc thuyền chài nhỏ bé neo đậu.

Nguồn lợi hải sản ngày một kiệt, cả thôn chỉ có 1,8ha đất trồng lúa và hoa màu một vụ. Tài sản lớn nhất của người dân Cồn Cưỡi có nhẽ là đàn trâu bò, nhưng không ai dám bán lấy tiền tiêu; mà như của để dành phòng lúc ốm đau, bất trắc. Chỉ có tí vốn còm, mà bà con còn mua nợ từ đầu năm đến cuối năm mới trả đấy.

Chứ thương mại với thương nghề gì. Để khắc phục tình trạng sạt lở đất, xã đã “chữa cháy” bằng cách vận động người dân trồng dứa ven bờ, bởi cây dứa có khả năng sống được cả trên cạn và dưới nước, nhưng đây chỉ là biện pháp tình thế, về lâu dài thì cần phải xây một bờ kè mới đảm bảo ổn định. Thôi thì ai cũng nghèo, biết làm răng được”. Được mấy hôm hết nhẵn xăng, thế là thôi không chạy nữa. “Riêng một góc trời”  Cách thị xã Ba Đồn 20 km về hướng Tây là thôn Tiên Xuân, xã Quảng Tiên (huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, còn được biết với cái tên Cồn Cưỡi).

Mấy hộ buôn bán lặt vặt từ gói mì tôm đến hộp diêm, ngòi bút.

Cũng có người đưa cỏ về trồng mà không có nước tưới, bị hơi nước mặn táp vô nên cũng chết dần chứ không ra nổi lá cho trâu bò nhai”. Đám trẻ con cũng khoái tợn, chạy ùn ùn bám theo hò la như đánh trận.

Thôn có 39,4% hộ nghèo, 55% hộ cận nghèo.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét