Với sự tò mò tột bực, hành trình đi tìm tiếng nói lạ của tôi cũng lạ không kém
Nhưng phần lớn từ ngữ trong bộ mật ngữ của làng Phú Hải là không lý giải được hoặc có lý giải nghe cũng không mấy xuôi tai. Loay hoay trong làng gần cả tiếng đồng hồ mà không thể “cạy miệng” ai chuyện trò mật ngữ, toan bỏ cuộc thì bỗng có một ông lão như từ trên trời rơi xuống cất tiếng gọi: “Chú nhà báo, có tìm nữa cũng không ai nói cho đâu, vào đây ông bày cho”.
(Có thịt, cá, canh) - Tỏi mại ông cây nghe. Dù chẳng có thi cử nhưng ai cũng tự biết mà học nếu không sẽ trở nên người thừa trong làng”, ông Vụ lý giải.
“Dạo đó, ở trong làng có một ông thầy pháp rất cao tay ấn, danh nổi như cồn. Chắc cũng vì lý do này mà nhiều người kháo nhau rằng mật ngữ ở Phú Hải là ngôn ngữ của. Nguyễn Phúc. Từ mục đích ban sơ là để giấu bí hiểm nghề nghiệp, mật ngữ làng Phú Hải bỗng chốc phổ thông thành ngôn ngữ giao tiếp của mỗi gia đình và cả cộng đồng.
Ông Vụ cười khà bảo: “Đó, chú thấy chưa”. Người cõi âm. Vậy nên hồi đó, một số cán bộ của ta đã nhờ tôi dạy cho mẹo nói này để giao dịch, giữ bí ẩn”, ông Vụ móm mém chép miệng. “Chúng tôi nói tiếng này, đố thằng giặc nào nghe được. Còn khi giặc đến nhà, họ vẫn bàn thảo, bàn mưu tính kế như thường. Bản thân ông Vụ cũng là một thầy cúng có danh tiếng trong vùng. “Lứa trẻ đời sau cốt tử là học vẹt, học xọc.
Giữ giàng tiếng làng Ông Vụ có 9 người con và ai cũng biết mật ngữ, mấy đứa cháu bé tí của ông cũng biết lõm bõm.
“Tiếng nói của làng tôi vẫn được mọi người sử dụng trong giao thiệp hằng ngày. Phần nữa, có nhiều người nói được, nghe được nhưng để giải thích cặn kẽ thì họ chịu”.
Chữ “khẩu” tức thị “miệng” nhưng khi người Phú Hải nói “khẩu” tức là “ăn” (ở đây diễn giải là nếu không có miệng thì làm sao mà ăn). Rưa rứa, chữ “ngư” (cá) trong ký tự chữ Hán phía dưới có mấy dấu phẩy thì dân Phú Hải gọi “chấm chin” (chin là chân) thì tức thị con cá. Cái nghiệp đó kéo dài đến tận bây giờ, bởi trong làng giờ vẫn còn nhiều người “trên thông thiên văn, dưới tường địa lý”. Hàn huyên một hồi lâu, ông Vụ mới chịu “phi lộ” cho tôi cái mẹo mật ngữ của làng.
Tỉ dụ, “hành” nghĩa là “đi” nhưng người Phú Hải phát âm là “tỏi” (mối liên can ở đây là do cây tỏi cùng họ với cây hành). Dù vậy khi tôi phân bua sự lo lắng “liệu mật ngữ sau này có thất truyền?”, ông Vụ nói ngay: “Không, không bao giờ”.
Đi tìm “mật ngữ” Có thể bạn đã đi đến những vùng đất xa xăm, thâm u nhất của thế giới, có thể bạn nói được nhiều ngoại ngữ như “cháo chảy” nhưng tôi tin bạn cũng sẽ phải “đực mặt”, ngẩn tò te khi nghe dân làng Phú Hải (xã Hải Ba, H. Ông nói: “Tèo, tương thổi qua cho vưu” thì ngay tức thì thằng nhóc bưng nước qua mời ông Vụ. (Đi mua thêm chai rượu nghe).
Theo ông Trần Vụ, mật ngữ làng Hải Phú có mối liên can khăng khít với chữ Hán tượng hình - Ảnh: Nguyễn Phúc Nhấp ngụm trà đặc quánh, ông lão có tên Trần Vụ (80 tuổi) cười khà: “Dân làng không ích kỷ hay làm khó chú đâu nhưng người ở đây luôn có tính cẩn trọng, vì họ đâu biết chú là ai, lo chú phát tán mật ngữ bừa ra bên ngoài.
Có khi họ lại vận vào hình trạng của ký tự chữ Hán vốn là chữ tượng hình để suy diễn rồi đấu biến tấu qua hệ thống từ địa phương. Nói đó biết đó nhưng hỏi trái lại vì sao lại thế thì chịu”, ông Vụ nói.
Người về làm dâu làm rể làng này chịu thương chịu khó tí cũng biết. Với mật ngữ, dân làng Phú Hải có thể nói chuyện oang oang kể cả khi trong nhà có khách. Theo ông Vụ thì cả làng hiện chỉ có các ông Tiểng, ông Sắt, ông Tranh và ông là có khả năng diễn giải ngữ nghĩa của mật ngữ nhưng hầu hết đã bước qua tuổi 80.
Ông bảo, cái cốt của mật ngữ phụ thuộc vào chữ Hán và họ sử dụng cách đổi chữ rất khéo. Tỉ dụ như “mại” là mua, “ông cây” là rượu, “thổi” là nước, “thượng sơ nghéo” là con gái.
“Trong làng ni từ già đến trẻ đều biết hết. Khi ông về với đất, đám môn đồ của ông kế nghiệp cũng không tệ. Thí dụ như chữ “chủ” (gia chủ, chủ nhà) theo cách viết của chữ Hán thì có 1 dấu phẩy ở trên đầu, từ đây dân Phú Hải nói “chấm óc” (óc là đầu) thì tức thị chủ nhà.
Theo ông Vụ thì các bậc tiên sư cha ngày trước nghĩ ra được một số chữ có logic, một số không nghĩ ra được thì họ quy ước theo kiểu cứ phát âm như vậy tức thị cái đó, lâu rồi thành quen. Tôi vội vàng phân trần, những người dân ở Phú Hải phần lớn là dân cày chân chất vậy thì họ tạo ra và cần cái thứ ngôn ngữ bí ẩn ấy để làm gì? Để đáp câu hỏi, ông Vụ đưa tôi về một quá vãng xa xưa, xưa đến mức người kể cũng chả biết cách ngày nay mấy trăm năm nữa.
Vừa lúc đứa cháu ngoại về, ông Vụ tức khắc biểu diễn cho khách xem. Hải Lăng). Chuyện trò. (Chưa ăn) - Khẩu náp khẩu thất chi? (Ăn cơm với chi?) - Có duộc, chấm chin, hành man. Nhưng đứa không chịu thương chịu khó để ý thì cũng như người câm điếc”, ông Vụ chắc nịch. Ngôn ngữ bí mật của làng Phú Hải một phần nào đó từ cái nghề này mà ra”, ông Vụ giải thích.
Tôi chẳng thể trách sự “không sâu sát” của chính quyền xã Hải Ba khi cán bộ của họ lắc đầu trước vài câu hỏi về “mật ngữ” làng Phú Hải. Về sau, trong chiến tranh, mật ngữ được khai hoang triệt để. Dưới đây là một đoạn đối đáp đơn giản của ông Vụ với con trai là anh Trần Phú Quyền Quý (53 tuổi) bằng mật ngữ: - Khẩu náp chưa? (Ăn cơm chưa?) - Chưa khẩu. Từ đời ông dạy cho đời cha, từ đời cha lại truyền cho đời cháu nhưng để giỏi mật ngữ người học cần phải am tường chữ Hán.
Hơn nữa nghề thầy cúng của làng vẫn còn vượng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét